Cái tháng hai âm lịch, ngày ấy sao mà vẫn còn lành lạnh. Nàng nghỉ trước sanh gần cả tháng để về nhà chuẩn bị sanh con. Cái bụng thì vượt mặt, đi đứng nặng nề lắm rồi, con so sao mà cái bụng to thế không biết. Đôi chân phù sưng lên. Gần ngày sanh rồi, được nghỉ ở Sở làm việc theo chế độ nghỉ sanh nên nàng về nhà để chờ sanh con.
Sáng sớm nàng dậy lúc 5 giờ sáng, nấu nước pha trà và cafe cho bố mẹ chồng, xong quay qua giặt thau quần áo lớn của cả nhà. Quần thì giặt riêng, áo giặt riêng, áo may-ô (maillot) trắng của cha thì ngâm nước ấm giặt riêng. Gớm cái bụng ngồi xuống cái ghế thấp, nhưng hai chân vẫn phải dang ra, không thôi lại cấn bụng. Cực nhất là phải kéo nước giếng lên để xả quần áo.
Xong quay qua phụ bà Cố nấu cơm, bà nấu món nào cũng ngon, biết cháu dâu thèm chuối hấp ăn với nước cốt dừa bồng con, bà gọi mấy cháu đi mua đĩa bánh chuối hấp về, xong bà thắng nước cốt dừa bồng con cho nàng ăn, trời sao mà đã thèm thế không biết..
Sau đó, nàng lau chùi bếp núc, tủ chén đĩa, dọn dẹp nhà cửa.. nhà chỉ có đứa em gái chồng cũng là con nuôi cùng vài đứa cháu họ xa giúp việc nhà. Tội nghiệp chúng tuổi ăn tuổi chơi, nhưng cả ngày cũng cắm cúi làm việc nhà, buổi trưa thèm ngủ lắm, mà chẳng đứa nào dám đi ngủ cả, phải tìm việc mà làm. Mà cái bụng của nàng vượt mặt thế kia. Mỏi lưng, mỏi tất cả, nhưng nàng cũng như đứa em gái, cũng không dám tìm chỗ nghỉ trưa nốt..
Cái quần bầu thì chỉ có 2 cái, một cái lấy từ tấm vải trải giường màu trắng của nhà ngoại đem đi nhuộm đen, tự cắt may thành quần đen với lưng là thun để mặc cho rộng rãi. Còn 1 cái là quần sa-tanh của mẹ cho. Hai cái quần mặc thay đổi, mà quần sa-tanh thì dễ mục khi gặp nước lắm, cũng vá đi vá lại vài vá ở đáy quần rồi. Cái quần đen vải thô thì màu nhuộm cũng gần bạc màu. Muốn xin má chồng cái quần cũ và cái áo dài của bà để cắt may lại cho mình mặc, lại không dám dù quần áo của bà đầy tủ, dù sao cũng là má lớn. Thôi vậy, cứ vá mặc đỡ. Sanh xong thì sẽ tính sau.
Bà Cố rầy, cái con nhỏ này sanh con mà ăn cơm như ăn đong, lấy sữa đâu cho con bú. Mình không dám ăn nhiều. Ăn đúng lưng 2 chén cơm. May mà mình vốn ăn ít ngay từ ngày đầu, nên quen bụng. Thương bà cố già lắm rồi, nhưng vẫn lo cho nàng ngày ba bữa cơm, nàng chỉ nằm nghỉ có ngày đầu, vài ngày sau thì mình tự giặt cái áo quần của riêng mình, tuy nhiên vẫn phải ở trong mùng để xông hơ cho con gái. Con so mà tới 3.1kg, làm cho nàng hụt hơi cả từ chập tối cho tới hơn 5 giờ sáng mới rặn được con ra, sanh con dưới ngọn đèn dầu ở nhà bảo sanh, và chàng cũng bị bầm dập cả đêm vì phải nâng đỡ vợ và bị vợ níu người khi cơn rặn đau đến..
Mà thủa ấy đâu có siêu âm gì đâu, tới khi sanh mới biết giới tính của con, nghe là con gái, nàng lại buồn, buồn thương cho con gái sao lại là phận nữ nhi.. Ôi! tạo hóa thường ưu ái dành cho phụ nữ những cái đau đớn vất vả trong âm thầm nhiều hơn...
Nghỉ sau sanh được hai tháng, nàng lại bế con trở về nơi làm việc ở trên tỉnh, cơ quan phân cho nửa căn hộ, chồng thì vẫn ở lại huyện nhà công tác. Mẹ trẻ và đứa con gái nhỏ đỏ hỏn hon. Con được 4 tháng tuổi là phải gửi ở nhà trẻ. Các cô ở tập thể trong cơ quan, cứ chiều về là chạy qua chơi với cháu. Mấy tháng đầu cứ chập tối là con bé khóc, ưỡn người lên mà khóc.. mẹ cũng khóc theo con. Các cô lại chạy qua bế hộ, người thì đi đốt phông lông, người thì làm đủ trò, nhưng con gái vẫn cứ khóc...
Công việc ở sở thì nhiều, sáng bế con đi gửi trẻ, giữa giờ chạy qua cho con bú, trưa chưa kịp ăn chạy vội ra chỗ con, chiều cũng thế, tối thì con quấy... Cuối cùng là con thì sổ sữa tròn xoe, ai nhìn cũng thấy thương, nhưng mẹ thì từ nàng thiếu nữ với gương mặt tròn trịa phút chốc biến thành ốm nhom mặt gầy đi, mắt sâu hơn...
Làm mẹ, thì ai cũng phải trải qua như thế, đành chịu vậy thôi, phận gái mười hai bến nước... rồi dòng đời cũng trôi qua...những vất vả, những vết hằn của cuộc đời cũng từ từ phai nhạt đi dưới dòng thời gian..
TTM
Viết cho ngày 9.2 Đinh Tỵ - 28/3/1977
